Liderliğin özünde “güç” kavramı vardır. İnsanları arkasından sürükleyen, onların davranışlarını kontrol eden kişilerin güçlü olmaları zorunludur. Lider, elindeki bu gücü kullanarak çevresini etkileyen kişidir.
Liderlik tek kişilik bir performans değildir. Liderler, liderliği ancak izleyenlerle birlikte çalışarak ve onlar aracılığı ile uygularlar. Böylece, liderlik bir topluluk performansıdır (Aydın, 2013: 81).
Okullar, öğretmen ve yöneticileriyle öğrencileri hayata ve mesleklere hazırlayan kurumlardır. Okullar amaçlarına öğretim programlarıyla ve bu programları sınıflarda öğretim uygulamalarına dönüştüren öğretmenler ve okul yöneticisi marifetiyle ulaşırlar (Can, 2018: 179). Rekabetin yoğun olarak yaşandığı günümüzde, okul yöneticilerinin birden fazla liderlik özelliklerine sahip olmaları beklenir.
Müdür bir öğretim lideridir. Aynı zamanda, öğrencilere en yakın statü lideridir. Okul yöneticisi lider vasıflarına sahipse, okulda küçük çaplı değişimler yapabilir. Eğitim bir ekip çalışması gerektirir. Okul yöneticisi öğretmenlerle birlik ve beraberlik içinde çalışır ve işleri ekip çalışmasıyla götürürse iyi sonuçlar alabilir (Aydın, 2013: 101).
Okul örgütlerindeki öğretmenler önemli ölçüde otonomiye ve inisiyatife sahiptir. Okul müdürünün sadece genel bir kontrolü söz konusudur. Örgüt kültürü, bir öğretmen olmanın ne demek olduğunu anlama açısından en temel olan varsayımları ve algıları biçimlendirir, onlara belli özellikler kazandırır (Aydın, 2013: 39). Okul lideri, çağın değişimlerini, gelişmelerini ve yeniliklerini öğrencilerine aktaran, örgütün etkililiğini direkt etkileyen kişidir. Okulları örgütlemek ve yönetmek için en iyi ve tek bir evrensel yol yoktur. Belirli durumlara bağlı olasılıklarda en etkili olarak tanımlanabilecek belli örgüt yapı planları, biçimleri ve betimlenebilecek yönetim yöntemleri bulunmaktadır.
Okulu, okul müdürü yönetir. İdeal olan ise her yöneticinin bir lider olmasıdır (Can, 2018: 225). Yönetim, kopyalama ve var olan durumu sürdürme üzerine yoğunlaşır. Liderlik ufuk çizgisine bakar, yaratıcı ve çeviktir. Yapılan araştırmalar okul yöneticilerinin liderler olarak öğrenci başarısına dolaylı yoldan katkı sağladığını ortaya çıkarmıştır (Aydın, 2013: 93).
Bir okul örgütünde lider, öğretmeyi kolaylaştırıcı ve başarılı olma olasılığını artırıcı, öğretmenlerin çabalarını güçlendirici ve takdir edici, öğretmede başarıyı ödüllendirici ve destekleyici, okulun yaşamında temel, merkezi bir değer olarak öğretme eylemini kutsayan bir kültürü özendirmeye, etkinleştirmeye çalışmak durumundadır. Bunu öğretmenlerle birlikte çalışarak yapabilir ve onlar aracılığıyla liderlik uygulayabilir (Aydın, 2013: 93).
Öğretmenler, okulun geleceğine ilişkin, hiç bitmeyen bir yaratma, koruma ve geliştirme vizyonu sürecine katılarak, süreçte kendileri de bireysel olarak gelişirler. Öğretmenler en başta sınıflarının liderleridir. Öğretmen liderliğinde ise meslektaşların birlikte çalışması, işbirliği halinde olması ve sürekli öğrenme gibi konular odak noktası kabul edilmiştir. İşbirliği, okulu profesyonel öğrenme topluluğuna dönüştürmede önemli rol oynayan bir öğedir (Aydın, 2013: 102). Öğretmen ve okul yöneticilerinin liderliği, öğretimde en temel işbirliğidir.
KAYNAKÇA
- Aydın, M. (2013). Eğitimde Örgütsel Davranış (1.baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
- Can, N. (2018). Eğitimde İnsan Kaynakları Yönetimi. N. Can, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
Eğitim Yöneticisi
